Dhawaan dalka Itoobiya waxaa xabsiga loo taxaabay xubno iyo madax kala duwan oo ka tirsan xisbiyada siyaasadda sida uu sheegay golaha xuquuqul insaanka Itoobiya.
Golaha xuququl insaanka waxa uu sidaasi ku sheegay hadal uu soo saaray oo ku baaqay in si deg-deg ah loo joojiyo xad-gudubyada ka dhanka ah xuquuqul insaanka ee lagu hayo xubnaha iyo madaxda xisbiga Poleta iyo sidoo kale deegaanada kala duwan ee gobolka Oromia.
Waxa uu xusay in xarigaasi uu ahaa mid sharci darro ah oo meelaha qaar ka dhacay, isla markaana aan loo marin habraac sax ah oo sharciga waafaqsan, waxaana la xiray oo la qariyay qaar ka mid ah xubnaha iyo madaxda ururrada siyaasadda.
Waxa uu sheegay in falkaasi uu yahay mid halis weyn ku ah jawiga siyaasadda ee horumarka ka muuqda, caqabadna ku ah dhismaha nidaamka Dimuqraadiyadda, loona baahan yahay in la horumariyo, inkastoo xuquuqul insaanka uu ku baaqayo marba marka ka dambeysa, balse falalkan oo kale ay jiraan wali sii socota.
Xubin ka tirsan Golaha Dhexe ee Xisbiga Oromada ahna Isku-Duwaha Guddida OFECO ee Aagga Bariga Welega Fikadu Ayana ayaa 08/10/2015 Ciidamada Ammaanka Dawladdu ka kaxeysteen goobtiisa shaqo, waxaana lagu xidhay Xafiiska Nabadgelyada ee Magaalada Nekemte, balse waxa la tilmaamay in qoyskiisu iyo Xisbigiisuba aanay ogayn. halkaas oo la geeyey ilaa Oktoobar 13/2015.
Xildhibaan Habtamu Tegel oo ka tirsan golaha dhexe ee xisbiga Oromo Federal Congress-ka isla markaana ah madaxa xafiiska guddiga ee Bariga Welega ee OFECO, Habtamu Tegel, ayaa ciidamada ammaanka ee dawladu ay qafaasheen oo garaaceen maalmo ka dib markii uu ka soo qayb galay shirkii guud ee xubnaha OFECO ee qabsoomay bishii March. 17 ilaa 18, 2014.
Waxaa la sheegay in uu hadda ku xiran yahay Dalti (Sebeta) ee deegaanka gaarka ah ee gobolka Oromia, isla markaana aan wax daryeel ah helin tan iyo markii la garaacay.
Waxaa la sheegay in Lelisa Duguma ay ciidamada ammaanka dowladda ka soo qabteen deegaanka Burayu bishii November 15/2015, waxaana ay ku xiran tahay xaalad ah in aysan helin cid wareysata.
Waxa kale oo la tilmaamay in ilaa hadda ay xabsiga ku jiraan saddex shakhsi oo ka tirsan ururka oo kala ah Isuduwaha Guddida Maamulka Magaalada Diredawa, Isuduwaha OFECO ee Degmada Kombolcha ee Bariga Hararge iyo Isuduwaha OFECO ee Degmada Daremu ee Aagga Iluababora.
Hogaamiyihii sare ee Ururka Midnimada Itoobiya (MEAD) Macalin Zemen Gete ayaa xabsiga loo taxaabay kadib markii lagu eedeeyay hurinta colaado iyo burbur hantiyeed, waxaana damiin lagu sii daayay kadib markii la horgeeyay Maxkamada darajada koowaad ee Federaalka, balse waxaa la sheegay in loo xiray. weli lama sii dayn rafcaan ay booliisku ka qaateen awgeed.
Dhinaca galbeed ee gobolka Oromiya, dagaalka u dhaxeeya ciidamada ammaanka ee dowladda iyo kooxaha hubeysan, ayaa waxaa ka socda xad-gudubyo ka dhan ah xuquuqda aadanaha oo dad badan lagula kacayo, ayuu xafiiska xuquuqul insanka hadalkiisa ku daray.
Sidaas darteed xuququl insaanka wuxuu ugu baaqay dowlad goboleedyada federaalka iyo Oromada inay si deg deg ah u joojiyaan xadgudubyada ka dhanka ah xuquuqul insaanka.
